ჩანაწერი 8: ტვინის შტურმი

ტვინის შტურმი არის იდეების ჯგუფურად გენერირების სათანადოდ ორგანიზებული პროცესი. იგი იდეის ძიების ირაციონალურ მეთოდებს მიეკუთვნება. იგი:

• ყველაზე ცნობილი და ფართოდ გავრცელებულია თავისი ინტიუციური მომზიდველობის და სიმარტივის გამო;

• დროის მოკლე მონაკვეთში მაქსიმალური რაოდენობის იდეების გენერირების საშუალებას იძლევა;

• სრულიად მოულოდნელ, არაჩვეულებრივ იდეებს გენერირებს.

• ტვინის შტურმი ეფექტიანია, რადგან ადამიანები იყენებენ ერთმანეთის იდეებს. აზროვნება ასოციაციებზეა დამოკიდებული - ერთი აზრი მარტივად იწვევს მეორეს. ეს ადამიანებს აზროვნების ინერციულობის, შაბლონური აზროვნების დაძლევაში ეხმარება და ხელს უწყობს:

• უფრო მასშტაბურ აზროვნებას;

• იმის გათავისებას, რომ ყველა იდეა მნიშვნელოვანია;

• ყურადღების გამახვილებას ახალ თვალსაზრისებზე;

• იდეების კომბინირებას, მოდიფიკაციას და განვითარებას.

• ჩატარების პირობები:

• შეზღუდვა არ არსებობს, თუმცა სჯობს სამუშაო ჯგუფში ჩართული იყოს მცირე გამოცდილების მქონე (ახალბედა) თანამშრომლები, რომელთაც ჯერ არ აქვთ ჩამოყალიბებული სტერეოტიპები;

• უკეთესია, თუ ჯგუფის წევრებს შორის ასაკობრივი და თანამდებობრივი განსხვავება მინიმალური იქნება. ხელმძღვანელთა უბრალო დამკვირვებლად ყოფნამაც კი შეიძლება შეაფერხოს და შეზღუდოს იდეების გენერირების პროცესი;

• რეკომენდირებულია შერეული ჯგუფის ფორმირება - როგორც წესი, ქალებისა და მამაკაცების მონაწილეობა სამუშაო ატმოსფეროს აცოცხლებს;

• თუ მიზანი სპეციფიური ამოცანის გადაწყვეტაა, უნდა მოწვეული იქნას სპეციალისტები. თუმცა ისინი სამუშაო ჯგუფში როგორც მონაწილეები არ უნდა ჩაერთონ.

ჯგუფის რეკომენდებული მოცულობა 6-12 კაცია. ოპტიმალურად 7 კაციანი ჯგუფი ითვლება.

ჩატარების ადგილი:

• წყნარი ოთახი ან აუდიტორია;

• რეკომენდებულია კედელზე განთავსებული იყოს პლაკატი ტვინის შტურმის წესებით;

• სასურველია არსებობდეს აუდიო ან ვიდეო ჩანაწერის განხორციელებისათვის საჭირო ტექნიკა იდეების სრულად დაფიქსირებისთვის;

• სასურველია არსებობდეს დაფა, რომელსაც მონაწილე თავისი იდეების წარმოსადგენად გამოიყენებს;

• სასურველია მაგიდები და სკამები წრეზე ან ნახევარწრეზე იყოს განთავსებული;

• სესიის ხანგრძლივობა და ჩატარების დრო:

• ჩატარებისთვის დროის ყველაზე კარგი მონაკვეთია 10-დან 12 საათამდე ან 14-დან 18 საათამდე;

• დროის ყველაზე ეფექტიანი ხანგრძლივობა, როგორც წესი, შეადგენს 40-60 წუთს. მარტივი პრობლემების გადაწყვეტისას ხანგრძლივობა შეიძლება 10-15 წუთამდე შემცირდეს.

წამყვანის (ლიდერის) როლი:

• მონაწილეთა ინფორმირება ტვინის შტურმის სესიის წესების შესახებ;

• დაფიქსირებული წესების კონტროლი და შესრულების უზრუნველყოფა;

• მონაწილეობა იდეების გენერირების პროცესში: თუ იდეების გენერირების პროცესი შენელდა, მაშინ კატალიზატორის და სტიმულატორის როლი შესრულება (გამოცდილ წამყვანს ყოველთვის გააჩნია პრობლემის გადაწყვეტის შესაძლო ვარიანტების წინასწარ მომზადებული სია);

• არასტანდარტული, “გიჟური” იდეების სტიმულირება და, თუ საჭიროა, თავად ასეთი იდეების შეთავაზება;

• მომავალი სესიისთვის რამოდენიმე დღით ადრე მონაწილეთა შერჩევა და სამუშაო ჯგუფის ფორმირება;

• ჯგუფის შეკრება და ტვინის შტურმის გაგრძელება რამოდენიმე დღეში, თუ მონაწილეები სესიის დამთავრების შემდეგ განაგრძობენ საინტერესო იდეების გებერირებას;

• იუმორის მხარდაჭრა, რაც ხელს უწყობს თავისუფალი და შემოქმედებითი ატმოსფეროს შექმნას;

• ჩატარებული სესიის ანალიზი: როგორ ჩაიარა სესიამ? შემდეგში რაიმეს შეცვლა ხომ არაა საჭირო? როგორ იმუშავა ჯგუფმა? და სხვა.

• იდეების შეფასებისთვის მომზადება:

• იდეების შესაფასებლად საჭირო კრიტერიუმების შერჩევა. კრიტერიუმები შეიძლება იყოს: აქტუალობა, პრაქტიკული რეალიზაციის შესაძლებლობა, სიახლე და სხვა;

• იდეების შეფასებისთვის სამუშაო ჯგუფის ჩამოყალიბება. იდეები შეიძლება იგივე ჯგუფმა შეაფასოს. ამ შემთხვევაში შეფასების პროცესი მხოლოდ რამოდენიმე დღის შემდეგ უნდა დაიწყოს.

ტვინის შტურმის ძირითადი წესები:

1. წახალისებულია აზრის თავისუფალი გამოთქმა და სრულიად “გიჟური” იდეების გენერირება;

2. აკრძალულია გამოთქმული იდეების ნებისმიერი კრიტიკა;

3. მიზანია რაც შეიძლება მეტი რაოდენობის იდეების გენერირება;

4. საჭიროა ყველა (ყოველგვარი გამონაკლისის გარეშე!) იდეის დაფიქსირება.

ტვინის შტურმის ჩატარების ეტაპები:

1. მონაწილეების ინსტრუქტაჟი (ტვინის შტურმის სესიის წესების შესახებ);

2. მონაწილეთა განწყობა კრეატიული იდეების გენერირებაზე: “მოთელვა”- სხვადასხვა მარტივი ამოცანების განხილვა, ასოციაციებით აზროვნება, რაიმე ყველასთვის ცნობილ მარტივ საყოფაცხოვრებო პრობლემაზე ტვინის შტურმის რეპეტიცია და სხვა;

3. ტვინის შტურმის დაწყებისთვის მომზადება: პრობლემის ფორმულირება, იდეების დაფიქსირების მეთოდზე შეთანხმება;

4. იდეების გენერირების და დაფიქსირების პროცესი;

5. რამოდენიმე დღიანი შესვენება და იდეების შეფასების პროცესისთვის მომზადება;

6. იდეების შეფასება და შერჩევა.

ტვინის შტურმის ორგანიზაციისას დაშვებული ძირითადი შეცდომები:

• ტვინის შტურმისა და ტრადიციული თათბირის წესების აღრევა;

• “მონაწილეთა გახურების” გარეშე შტურმის დაწყება;

• წამყვანის (ან ასისტენტის) მიერ იდეების ქაღალდზე დაფიქსირების მცდელობა;

• წამყვანის მხრიდან “სათადარიგო”, მაპროვოცირებელი სვლების განხორციელებისათვის არამზაობა;

• პროცესიდან გამოსვლის უზრუნველყოფის უგულვეყოფა - ადამიანებს უჭირთ “გახურებულ” სიტუაციაში შეჩერება;

• პრობლემის არასისტემური, ზერელე ანალიზი.